تفاوت سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال؛ کدام انتخاب بهتری است؟

در دنیای سرمایه‌گذاری، افراد با دو رویکرد اصلی روبه‌رو هستند: سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال. هرکدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به اهداف مالی، میزان ریسک‌پذیری، و دانش سرمایه‌گذار، ممکن است یکی بهتر از دیگری باشد. در این مقاله، به بررسی دقیق تفاوت سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال می‌پردازیم و در پایان پاسخ می‌دهیم که کدام روش برای شما مناسب‌تر است.

سرمایه‌گذاری فعال چیست؟

سرمایه‌گذاری فعال به روشی اطلاق می‌شود که در آن سرمایه‌گذار (یا مدیر پرتفوی) تلاش می‌کند با خرید و فروش مداوم اوراق بهادار، بازدهی بیشتری نسبت به بازار کسب کند. این استراتژی معمولاً شامل تحلیل تکنیکال و بنیادی، رصد اخبار اقتصادی، و پیش‌بینی روند بازار است.

ویژگی‌های سرمایه‌گذاری فعال:

• معاملات مکرر

• هزینه‌های تراکنش بیشتر

• نیاز به دانش تخصصی و تحلیل عمیق

• ریسک بالاتر

• هدف: شکست بازار

مثال بارز آن، خرید و فروش مستمر سهام بر اساس گزارش‌های مالی یا اخبار اقتصادی است که معمولاً توسط مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سبدگردان‌ها انجام می‌شود.

سرمایه‌گذاری غیرفعال چیست؟

سرمایه‌گذاری غیرفعال یا Passive Investing استراتژی‌ای است که هدف آن تقلید از عملکرد بازار است، نه شکست دادن آن. در این روش، سرمایه‌گذار معمولاً یک شاخص خاص (مثل شاخص کل بورس یا S&P 500) را دنبال می‌کند و سبدی مشابه آن می‌چیند.

ویژگی‌های سرمایه‌گذاری غیرفعال:

• معاملات کمتر

• کارمزد پایین‌تر

• نیاز کمتر به تحلیل‌های پیچیده

• ریسک کمتر نسبت به روش فعال

• هدف: هم‌سو شدن با بازار

صندوق‌های ETF و صندوق‌های شاخصی از نمونه‌های بارز این نوع سرمایه‌گذاری هستند.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری غیرفعال

مزایای سرمایه‌گذاری غیرفعال:

• هزینه کمتر: چون نیاز به تحلیل و معامله مداوم نیست، کارمزدها و هزینه‌های مدیریتی پایین است.

• سادگی: برای افراد تازه‌کار یا کسانی که زمان کافی برای پیگیری بازار ندارند، مناسب‌تر است.

• بازدهی قابل‌قبول: در بلندمدت، بسیاری از سرمایه‌گذاران غیرفعال توانسته‌اند بازدهی خوبی کسب کنند.

• ریسک پایین‌تر: به دلیل تنوع بالای سبد سرمایه‌گذاری، ریسک کلی کاهش می‌یابد.

معایب سرمایه‌گذاری غیرفعال:

• عدم انعطاف‌پذیری: در شرایط خاص بازار (مثلاً سقوط شدید بازارها)، سرمایه‌گذار کنترل کمتری روی سبد خود دارد.

• فرصت‌سوزی: ممکن است در مواقع خاص، از فرصت‌های رشد سریع در بازار جا بمانید.

• وابستگی کامل به شاخص: اگر شاخص عملکرد ضعیفی داشته باشد، سبد شما هم ضعیف عمل خواهد کرد.

مقایسه سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال

برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، انتخاب بین سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال شبیه به انتخاب بین دو مسیر مختلف برای رسیدن به یک مقصد مالی است. هر کدام از این دو استراتژی مزایا و چالش‌های خاص خود را دارند، اما درک دقیق تفاوت‌ها، شباهت‌ها و موارد استفاده آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا انتخاب بهتری بر اساس اهداف مالی، میزان ریسک‌پذیری و زمان قابل اختصاص خود داشته باشید.

دیدگاه و هدف سرمایه‌گذاری

اولین تفاوت کلیدی بین این دو رویکرد، هدف نهایی سرمایه‌گذار است. در سرمایه‌گذاری فعال، هدف اصلی این است که بازدهی بالاتری نسبت به میانگین بازار کسب شود. این یعنی مدیران پرتفوی یا خود فرد به دنبال فرصت‌هایی هستند که عملکردی بهتر از شاخص‌های بازار داشته باشند. برای مثال، اگر شاخص کل بورس بازدهی ۱۵ درصدی در سال داشته باشد، سرمایه‌گذار فعال سعی می‌کند با تحلیل و تصمیم‌گیری دقیق، بازدهی بالاتری مثل ۲۰ یا ۲۵ درصد کسب کند.

در مقابل، سرمایه‌گذاری غیرفعال با این فرض جلو می‌رود که شکست دادن بازار در بلندمدت دشوار و پرهزینه است. در این روش، هدف اصلی دنبال کردن عملکرد بازار با کمترین هزینه و ریسک ممکن است. سرمایه‌گذار غیرفعال معمولاً یک سبد متنوع و بلندمدت تشکیل می‌دهد و آن را بدون تغییر زیاد نگه می‌دارد.

سطح درگیری و زمان مورد نیاز

سرمایه‌گذاری فعال به‌طور قابل‌توجهی نیازمند تحلیل، پیگیری اخبار، بررسی گزارش‌های مالی و تحلیل تکنیکال است. سرمایه‌گذار فعال باید دائماً بازار را رصد کند، سیگنال‌ها را شناسایی کند و تصمیمات لحظه‌ای بگیرد. این کار نه تنها زمان‌بر است بلکه به سطح بالایی از دانش و تجربه نیاز دارد.

در مقابل، سرمایه‌گذاری غیرفعال به دخالت و پیگیری کمتری نیاز دارد. فرد یا مدیر صندوق با انتخاب یک شاخص مناسب (مثلاً شاخص کل یا یک شاخص صنعتی خاص)، سبدی متنوع تشکیل می‌دهد و تنها در دوره‌های مشخص آن را بازبینی می‌کند. این باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری غیرفعال برای افرادی که وقت یا تخصص کافی ندارند، گزینه‌ای مناسب‌تر باشد.

هزینه‌ها و کارمزدها

یکی از مهم‌ترین فاکتورها در مقایسه این دو روش، هزینه‌های مرتبط با مدیریت سبد سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری فعال معمولاً شامل کارمزد مدیریت بالا، هزینه‌های بالای خرید و فروش مکرر، و حتی مالیات‌های سنگین‌تر است. تمامی این هزینه‌ها می‌توانند از بازده نهایی سرمایه‌گذار بکاهند، حتی اگر عملکرد سبد خوب باشد.

در طرف دیگر، سرمایه‌گذاری غیرفعال با کارمزد پایین‌تر، معاملات کمتر و مالیات کمتر شناخته می‌شود. چون معمولاً خرید و فروش زیادی انجام نمی‌شود و مدیریت ساده‌تری دارد، هزینه کلی کمتر بوده و بازدهی خالص ممکن است در بلندمدت بهتر حفظ شود.

ریسک و بازدهی

در سرمایه‌گذاری فعال، فرصت کسب بازدهی بیشتر همیشه وجود دارد، اما این فرصت با ریسک بالاتری نیز همراه است. اشتباه در تحلیل، تصمیم‌گیری احساسی یا نوسانات ناگهانی بازار می‌تواند به زیان‌های قابل توجه منجر شود.

در حالی‌که سرمایه‌گذاری غیرفعال به دلیل تنوع بالا، نگهداری بلندمدت و تمرکز بر شاخص‌های بازار، ریسک کمتری دارد. اما این به معنای عدم زیان نیست. در دوره‌هایی که کل بازار دچار افت می‌شود، سبد غیرفعال نیز آسیب می‌بیند. با این حال، بازدهی آن در طول زمان معمولاً باثبات‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر است.

نتیجه مقایسه

در نهایت، تفاوت سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال بیشتر از آن‌که در عملکرد نهایی باشد، در سبک، دیدگاه و اهداف سرمایه‌گذار ریشه دارد. اگر شما فردی هستید که توانایی تحلیل بالا، زمان کافی و روحیه ریسک‌پذیر دارید، سرمایه‌گذاری فعال می‌تواند برایتان بازدهی بیشتری ایجاد کند. اما اگر به دنبال سرمایه‌گذاری ساده، مطمئن و کم‌هزینه هستید، سرمایه‌گذاری غیرفعال می‌تواند انتخاب بهتری باشد.

در بسیاری از موارد، ترکیب این دو رویکرد (مثلاً تخصیص بخشی از پرتفوی به صندوق‌های شاخصی و بخشی دیگر به سبدگردانی فعال) می‌تواند هم مزایای دو روش را داشته باشد و هم از نقاط ضعفشان جلوگیری کند. نکته کلیدی این است که استراتژی خود را با دقت، آگاهی و با توجه به شرایط فردی انتخاب کنید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال چه تفاوتی دارند؟

اگر قصد ورود به بازار سرمایه را دارید اما زمان یا تخصص کافی برای خرید و فروش سهام ندارید، احتمالاً با صندوق‌های سرمایه‌گذاری آشنا شده‌اید. اما نکته‌ای که بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌کار از آن غافل هستند، تفاوت مهم میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال است. شناخت این تفاوت به شما کمک می‌کند تا با توجه به میزان ریسک‌پذیری، دانش مالی و اهداف شخصی‌تان، انتخاب بهتری داشته باشید.

سرمایه‌گذاری فعال چیست و صندوق‌های فعال چگونه عمل می‌کنند؟

در سرمایه‌گذاری فعال، مدیر یا تیم متخصص صندوق تلاش می‌کنند با تحلیل بنیادی، تکنیکال و بررسی بازار، بهترین فرصت‌ها را برای خرید و فروش شناسایی کنند. این صندوق‌ها به‌صورت مداوم ترکیب دارایی‌های خود را تغییر می‌دهند تا بازدهی بالاتری نسبت به شاخص بازار کسب کنند.

اکثر صندوق‌های سهامی، مختلط و حتی برخی درآمد ثابت‌ها، به‌صورت فعال مدیریت می‌شوند. نمونه‌هایی از صندوق‌های فعال آرمان آتی عبارت‌اند از:

• صندوق سهامی سبحان: یک صندوق فعال با تمرکز بر سهم‌های پربازده بازار. مدیریت آن بر پایه تحلیل‌های دقیق بازار سرمایه انجام می‌شود و هدف آن کسب بازدهی بالا در بلندمدت است.

• صندوق مختلط گلبرگ: با ترکیبی از سهام و اوراق با درآمد ثابت، سعی دارد از نوسانات بازار بهره‌برداری کند. مدیریت آن فعالانه است و سبد صندوق بسته به شرایط بازار تعدیل می‌شود.

مزیت اصلی صندوق‌های فعال، امکان کسب بازدهی بیشتر از بازار در کوتاه‌مدت است، اما ریسک بالاتر و کارمزد مدیریتی بیشتری نیز دارند.

سرمایه‌گذاری غیرفعال چیست و صندوق‌های غیرفعال چگونه کار می‌کنند؟

در مقابل، سرمایه‌گذاری غیرفعال یا Passive Investing بر این اصل استوار است که شکست دادن بازار به‌صورت مداوم دشوار، پرهزینه و ریسک‌پذیر است. بنابراین، صندوق‌های غیرفعال با تقلید از یک شاخص بازار (مثلاً شاخص کل یا شاخص هم‌وزن)، سبدی می‌سازند که عملکرد آن شاخص را دنبال می‌کند.

این صندوق‌ها تغییر ترکیب دارایی زیادی ندارند و هدف آن‌ها کسب بازدهی مشابه با عملکرد بازار است. مزایای اصلی آن‌ها شامل کارمزد پایین‌تر، ریسک کمتر و مدیریت ساده‌تر است.

نمونه‌هایی از صندوق‌های غیرفعال آرمان آتی:

• صندوق درآمد ثابت آفاق: یک صندوق ETF با ترکیب غالب از اوراق با درآمد ثابت و حداقل سهام. سعی می‌کند با نوسانات کم و بازدهی باثبات، سرمایه‌گذاران محافظه‌کار را جذب کند. مدیریت آن بیشتر به صورت غیرفعال است و تغییرات ساختار آن محدود است.

• صندوق بخشی آکورد: این صندوق نیز با تمرکز بر یک بخش خاص از بازار، عملکرد خود را با یک شاخص بخشی هماهنگ کرده و مدیریت آن با کمترین دخالت انسانی صورت می‌گیرد.

کدام نوع صندوق برای شما مناسب‌تر است؟

اگر به‌دنبال بازدهی بالاتر هستید و نوسانات بازار برایتان مسئله‌ای نیست، صندوق‌های فعال مثل سبحان یا گلرنگ می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. اما اگر به‌دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر، کم‌هزینه و بلندمدت هستید، صندوق‌هایی مثل آفاق و آکورد با مدیریت غیرفعال، انتخاب بهتری خواهند بود. اگر هم سرمایه شما بسیار پایین است، می‌توانید از این مقاله کمک بگیرید.

در نهایت، ترکیب این دو استراتژی نیز می‌تواند راهکاری هوشمندانه باشد: مثلاً تخصیص بخشی از سرمایه به صندوق‌های سهامی فعال و بخشی دیگر به ETFهای غیرفعال درآمد ثابت. چنین ترکیبی می‌تواند هم بازدهی بالقوه را حفظ کند و هم ریسک کلی سرمایه‌گذاری را کاهش دهد. اطلاعات کامل صندوق‌ها را از طریق وبسایت فیپیران مشاهده کنید.

کدام بهتر است: سرمایه‌گذاری فعال یا غیرفعال؟

پاسخ این سؤال به شرایط، هدف، و توانایی‌های فردی شما بستگی دارد:

• اگر زمان، دانش تخصصی و روحیه ریسک‌پذیر دارید، سرمایه‌گذاری فعال ممکن است مناسب‌تر باشد.

• اگر به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن، کم‌هزینه و بلندمدت هستید، سرمایه‌گذاری غیرفعال گزینه بهتری است.

• برای بسیاری از افراد، ترکیبی از این دو روش (مثلاً داشتن بخشی از سرمایه در صندوق‌های شاخصی و بخشی دیگر در سبدهای فعال) می‌تواند بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.

نتیجه‌گیری

در نهایت، هیچ پاسخ قطعی و یکسانی برای همه وجود ندارد. سرمایه‌گذاری فعال و غیرفعال هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به شخصیت و اهداف مالی‌تان باید انتخاب مناسبی داشته باشید. اگر هنوز در انتخاب روش مناسب دچار تردید هستید، مشاوره با یک متخصص مالی می‌تواند راهگشا باشد.